Sắc thái của quãng trong âm nhạc
Quãng Là Gì? Tìm Hiểu Về Quãng (Intervals)
Muốn tiến xa trên con đường âm nhạc, kiến thức nhạc lý là điều bạn không thể bỏ qua. Cùng SEAMI tìm hiểu về khái niệm quãng qua bài viết sau nhé.
1. Khái niệm
Quãng là khoảng cách về cao độ giữa 2 âm thanh hoặc note nhạc.
Nếu 2 âm vang lên cùng lúc gọi là quãng hòa thanh ( harmonic interval ). Âm dưới gọi là âm gốc, âm trên gọi là âm ngọn.
Nếu 2 âm vang lên lần lượt nối tiếp nhau gọi là quãng giai điệu ( melodic interval ).
2. Độ lớn của quãng
Các quãng được xác định bởi 2 độ lớn :
– Độ lớn số lượng ( quãng 2, quãng 4, quãng 5… ) thể hiện bằng số lượng bậc có trong quãng
- Ở ví dụ trên ta có Sol – Do có độ lớn số lượng là 4( quãng 4 ) vì nó chứa 4 bậc : Sol-La-Si-Do
- Tương tự Fa – Re có độ lớn số lượng là 6 ( quãng 6) vì nó chứa 6 bậc : Fa-Sol-La-Si-Do-Re
– Độ lớn chất lượng thể hiện bởi số cung ( tone ) và nửa cung ( somitone ) chứa trong quãng đó
- Quãng 4 Sol-Do ở vd trên có độ lớn chất lượng là 2,5 cung
- Quãng 6 Fa-Re ở vd trên có độ lớn chất lượng là 4,5 cung
Ta có các quãng cơ bản sau :
Quãng 1 Đúng : 0 cung
Quãng 2 thứ : 0,5 cung
Quãng 2 trưởng : 1 cung
Quãng 3 thứ : 1,5 cung
Quãng 3 trưởng : 2 cung
Quãng 4 Đúng : 2,5 cung
Quãng 4 tăng : 3 cung
Quãng 5 giảm : 3 cung
Quãng 5 Đúng : 3,5 cung
Quãng 6 thứ : 4 cung
Quãng 6 trưởng ; 4,5 cung
Quãng 7 thứ : 5 cung
Quãng 7 trưởng : 5,5 cung
Quãng 8 Đúng ( octave) : 6 cung
Các quãng khi vang lên tạo ra những cảm giác khác nhau cho người nghe, Có những quãng tạo nên tính chất hòa hợp, êm tai, người ta gọi là quãng thuận. Có những quãng tạo cảm giác chói tai, không hòa hợp, người ta gọi là quãng nghịch.
Các quãng thuận được phân chia làm 2 mức độ :
_Quãng thuận hoàn toàn ( rất thuận ) : quãng 1 đúng, 4 đúng, 5 đúng, 8 đúng
_Quãng thuận không hoàn toàn : quãng 3 trưởng, 3 thứ,6 trưởng, 6 thứ
Các quãng nghịch gồm có : 2 trưởng, 2 thứ, 7 trưởng, 7 thứ, các quãng tăng và giảm.
3. Quãng đơn và quãng ghép
_ Quãng đơn là quãng có độ lớn số lượng tối đa là 8
_Quãng ghép là quãng có độ lớn số lượng lớn hơn quãng 8
4. Quãng đồng âm
_Quãng đồng âm là trường hợp hai quãng khác nhau về tên gọi nhưng có số cung bằng nhau
5. Quãng đảo
_Quãng đảo là đảo lại vị trị của hai nốt trong quãng
Sắc thái của quãng trong âm nhạc
Tính chất của quãng trong âm nhạc thể hiện qua hai khía cạnh chính: cảm giác hòa âm/giai điệu (thuận/nghịch) và màu sắc âm thanh (trưởng, thứ, đúng, tăng, giảm). Cụ thể, quãng thuận tạo cảm giác êm tai, hòa hợp, trong khi quãng nghịch lại tạo cảm giác căng thẳng, cần giải quyết. Các loại quãng khác nhau (trưởng, thứ, đúng, tăng, giảm) mang lại các màu sắc cảm xúc riêng biệt, như quãng 3 trưởng vui tươi, quãng 3 thứ u buồn, và quãng 2 mang tính bí ẩn, ủy mị.
1. Tính chất Thuận – Nghịch
Đây là cảm giác mà quãng mang lại cho người nghe, đặc biệt rõ ràng khi hai nốt được chơi đồng thời (quãng hòa âm).
Quãng Thuận:
Nghe êm tai, hòa hợp, mang lại cảm giác ổn định và dễ chịu.
Quãng Nghịch:
Nghe không ổn định, căng thẳng, kích thích và cần được giải quyết bằng một quãng thuận.
2. Tính chất Màu Sắc Âm Thanh (Loại Quãng)
Dựa trên số cung và nửa cung, quãng được phân loại với những màu sắc cảm xúc đặc trưng:
Quãng Trưởng (Major): Mang lại cảm giác tươi sáng, vui vẻ.
Quãng Thứ (Minor): Mang lại cảm giác u buồn, trầm lắng, bi thương.
Quãng Đúng (Perfect): Mang lại cảm giác trang trọng, đầy đặn, vững chắc.
Quãng Tăng (Augmented): Mở rộng hơn quãng trưởng hoặc đúng, tạo cảm giác căng thẳng, bất ổn.
Quãng Giảm (Diminished): Hẹp hơn quãng thứ hoặc đúng, tạo cảm giác căng thẳng, khó chịu và cần giải quyết.
Ví dụ về màu sắc của một số quãng:
Quãng 2: Thường mang tính nghịch, ủy mị, u ám.
Quãng 3 Trưởng: Vui tươi, trong sáng.
Quãng 3 Thứ: U buồn, miên man, trầm uất.
Quãng 8: Thuận hoàn toàn, mang tính trang trọng, đầy đặn.
Hy vọng bạn đã được bổ sung thêm những kiến thức nhạc lý hữu ích về quãng để áp dụng vào từng bài hát. Với sứ mệnh đem kiến thức âm nhạc đến mọi nhà, diendanamnhac mong muốn sẽ trở thành môi trường hoàn hảo truyền tải kiến thức và khơi dậy tiềm năng âm nhạc cho tất cả đối tượng học viên.